150 Yıl Bu Topraklarda Yaşayan Sarışın, Mavi Gözlü “Karslı Almanlar”ın Bizden Biri Olma Hikayesi
Ülkemizden Almanya’ya göç bugün söz konusu olsa da bundan yaklaşık 150 yıl önceydi. durum tam tersiydi . Almanya ile Rusya arasındaki savaş nedeniyle zor şartlar altında kalan Almanlar göç etmek zorunda kalmıştır. Önce Estonya’ya göç etseler de Osmanlı ile Rusya arasındaki savaş nedeniyle Kars’a sürgün edildiler.
Gelin ülkemize göç edenler ve şimdi” Karslı AlmanlarGelin Avgust Albük ve ailesinin ” olarak bilinen hikayesine daha yakından bakalım.
Bugün Kars’ta yaşayan Almanlardan geriye sadece Avgust Albük ve çocukları, kız kardeşi Kanida Turhal ve çocukları kalmıştır.
Dedesi yıllar önce memleketini merak ettikleri için Almanya’ya gitmiş olsalar da “Kars bizim doyduğumuz, memleketimizi gördüğümüz yer.” söz konusu.
Avgust Albük ve kardeşi Kanida Turhal’ın eşleri Türk.
Avgust Elbük, Erzurumlu Müslüman Yadigar Albük ile birlikte. mutlu bir evlilik içindedir. Bu mutlu evlilikten “Bünyamin” ve “Meryem” isimli iki çocuğu dünyaya geldi. Avgust’un ilk evliliğinden olan Melisa da çiftle birlikte yaşıyor.
Avgust Albük, “Melisa’yı vaftiz ettirdim. Umarım fırsatım olursa Benjamin’i de vaftiz ettireceğim.” diyor.
onların çoçukları dinsizAlbük ailesi, çocuklarının 18 yaşına geldiklerinde dinlerini seçebileceklerini belirtiyor.
yani o aile hem Hristiyan bayramları hem de Müslüman bayramlarıkutluyor.
Peki bu Alman topluluğu neden Kars’a geldi?
1893 Alman-Rus savaşında esir alınan Almanlar, önce Estonya’ya yerleştirildi. Daha sonra Osmanlı-Rus savaşında Osmanlılar yenilince Kars, Rusların eline geçer ve Almanlar buraya yerleşir..
Kars merkeze 4 km uzaklıkta bir yerleşke seçmişler ve adını “Karacaören” koymuşlar.
Böylece Türkiye’de ilk alman köyü kuruldu. Daha sonra çevre köylere yerleşerek Kars’ın merkezine oldukça yakın olan Paşaçayırı Köyü’nü kurmuşlardır.
Almanlar burayı o kadar çok seviyor ve sahipleniyor ki Almanca’da ” Kafkas Almanları” anlamına gelen “Kaukasiendeutsche” kavramı ortaya çıkıyor.
Bölgenin tek sarı saçlı mavi gözlü halkı olan bu Karslılara “Malakan” denir.
Çarlık Rusya’sında Ortodoks Kilisesi herkese haftada 2 gün süt içmesini emretmişti. Malakanlar bunu reddedip her gün süt içmeye devam edince kilise tarafından aforoz edildiler. Bu sebeple Rusçada süt içen“Malakan” adı, “” anlamına gelen “Molokan” kelimesinden türemiştir.
Sütü çok seven ve geçimlerini süt ürünleri üretimi ile uğraşan Malakanların Kars peynirini meşhur ettikleri de rivayet edilir.
Bu topluluk geçimini sadece süt üretiminden sağlamaz, aynı zamanda çiftçilik, hayvancılık, yarış atı yetiştiriciliği, personelcilik ve inşaat gibi çeşitli işlerle de geçimini sağlardı.
Faslıların bir kısmı ülkemizde geçimini sağlayamadıkları için “Türk işçi” olarak Almanya’ya giderken, bir kısmı da başka ülkelere göç etti.
Bugün Kars Almanları olarak kalan tek topluluk olan Albük ailesi, komşularıyla anlayışlı ve dostane bir hayat sürmelerine rağmen maddi yönden çok sıkıntı çektiklerini söylüyor.
Hikayelerinin detayları için bu TRT belgeselini de izleyebilirsiniz:
